باغ گیاه شناسی ملی ایران
باغ گیاه شناسی ملی ایران یکی از باغهای گیاهشناسی ایران است که در نزدیکی تهران، در منطقه? چیتگر در محله آزادشهر قرار دارد. این باغ زیر نظر مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اداره میشود.
عملیات اجرایی باغ گیاهشناسی ملی ایران در سال 1347 با واگذاری قطعه زمینی از مراتع ملی شده در اراضی چیتگر واقع در کنار اتوبان تهران-کرج آغاز گردیده و مراحل نهایی خود را طی میکند. مساحت باغ حدود 145 هکتار میباشد. ارتفاع آن از سطح دریا 1320 متر بوده و دارای آب و هوای نیمهخشک و میزان بارندگی متوسط سالیانه حدود 240 میلیمتر است. حداکثر دمای هوا در ماههای تیر و مرداد به 43–42 درجه سانتیگراد و حداقل دمای هوا در زمستان به پائینتر از 10- درجه سانتیگراد میرسد.
طرح جامع باغ گیاهشناسی ملی ایران به نحوی پیشبینی شدهاست که نشاندهنده? الگویی از باغ ایرانی باشد. به این منظور یک میدان در مرکز باغ پیش بینی شده که چهار بلوار در چهار جهت به آن میپیوندد.
در این باغ 64 گونه درخت و درختچه از اقلیم خزر، 240 گونه گیاهی از اقلیم البرز، 42 گونه چوبی و 30 گونه علفی از اقلیم زاگرس و 23 اجتماع گیاهی و حدود 40 گونه گیاهی از اقلیم کویری و بیابانی ایران وجود دارد، اقلیم چین و ژاپن، اقلیم هیمالیا، اقلیم قفقاز، اقلیم سیبری و آمریکا و باغهای اروپایی از اقلیمهای جهانی این باغ است.
علاوه بر اهداف تحقیقاتی و علمی که دارد هدف از احداث باغ گیاه شناسی، ایجاد مجموعه ای از گیاهان بومی و غیر بومی در فضای باز یا در گلخانه ها است. باغ گیاه شناسی نقش مهمی در زمینه تحقیقات علوم گیاهی و باغبانی، آموزش عمومی و آشنا ساختن مردم با اهمیت و تنوع گیاهان و لزوم حفاظت از آنها را بر عهده دارد. قطعات عمده در باغ گیاهشناسی ایران به شرح زیر است :
ـ رویشگاه های مهم کشور نظیر جنگل های خزری ، زاگرس، البرز و بیابان های کشور.
ـ رویشگاه های مهم جهان نظیر اروپا، آمریکا، آسیا (هیمالیا و چین و ژاپن).
ـ قطعات تخصصی نظیر سیستماتیک (رده بندی گیاهی) گیاهان دارویی و
صنعتی، آربراتوم، گیاهان پیاز دار ایران و باغ میوه ایرانی.
ـ قطعات آموزشی ـ نمایشی شامل باغ های سنگی و صخرهای، باغ های نمایشی،
آبشار ها و دریاچهها.
ـ گلخانه های مناطق گرمسیری، مناطق معتدل و سردسیر.
باغ گیاهشناسی مکانی است که در آن مجموعه ای از گیاهان بومی و غیر بومی در فضای باز و در گلخانه ها کشت می شوند و نقش مهمی در زمینه های مختلف تحقیقاتی از جمله علوم گیاهی و باغبانی ، آموزش عمومی و آشنا ساختن مردم به اهمیت گیاهان و لزوم حفاظت از آنها بر عهده دارند. به علاوه باغ گیاهشناسی به عنوان ذخیره ژنتیکی گیاهان در معرض خطر انقراض مورداستفاده قرار می گیرد. در باغ های گیاهشناسی امکانات لازم برای مطالعه و تحقیق درباره تنوع زیستی وحفاظت از آنها فراهم میباشد. با بهره گیری از روش های مختلف علمی، امکان شناخت گونههای گیاهی کشور فراهم گشته و محدوده پراکنش آنها تعیین میگردد. تحقیق در زمینه روش های تکثیر و پرورش گونههای با ارزش از نظر حفاظتی و اقتصادی از موضوعات دیگری است که در باغ های گیاهشناسی به آن پرداخته می شود.